अमेरिकाले युक्रेनलाई दिन लागेको प्याट्रियट मिसाइल के हो ?

काठमाडौँ । अमेरिकाले युक्रेनलाई यस्तो हतियार दिने भएको छ जसले युक्रेनलाई रुसविरुद्धको युद्धमा नयाँ धार दिनेछ । अमेरिकाले छिटै यसको घोषणा गर्न लागेको मिडिया रिपोर्टमा उल्लेख गरिएको छ । यसबाहेक अमेरिकी अखबार वासिङ्टन पोस्टले अमेरिकाले युक्रेनमा थप उच्च प्रविधियुक्त हतियार पठाउने तयारी गरिरहेको लेखेको छ ।

अमेरिकाले युक्रेनलाई दिने लागेको भनिएको मिसाइलमा सटीक स्मार्ट बमहरू पनि समावेश छन् जसले लक्ष्यलाई सही रूपमा प्रहार गर्दछ । रुसले अमेरिकाको यो प्रयासप्रति कडा आपत्ति जनाएको छ । युक्रेनले प्राप्त गर्न लागेको प्याट्रियट मिसाइललगायत कुनै पनि विदेशी हतियार युद्धमा आफ्नो निशाना हुने रुसले जनाएको छ ।

रुसी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता मारिया जाखारोभाले बिहीबार युक्रेनलाई पश्चिमी देशहरूले दिएको हरेक हतियार रुसको वैध निशाना हुने बताएकी छन् । आफ्नो साप्ताहिक पत्रकार सम्मेलनमा उनले भनिन्- ‘हामी ती मानिसहरूलाई सम्झाउन चाहन्छौं कि हामी युक्रेनले आपूर्ति गर्ने हतियारलाई लक्षित गर्नेछौं । हामीले यो पटक पटक दोहोर्यायौं ।’

उनले भनिन्- ‘अमेरिकाले नेटो सदस्यहरूलाई युक्रेनमा हतियार पठाउन दबाब दिइरहेको छ। नोभेम्बर ३० मा बुखारेस्टमा भएको बैठकमा अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले अहिलेसम्म नेटोले युक्रेनलाई ४० अर्ब डलरको हतियार पठाएको बताए। सन् २०२२ मा फ्रान्सको रक्षा बजेट बराबर छ ।’

अमेरिकास्थित रुसी दूतावासले पनि यो एक उक्साहट भएको र यसको अप्रत्याशित परिणाम हुनसक्ने बताएको छ ।

दूतावासले आफ्नो विज्ञप्तिमा लेखेको छ, ‘हतियारको निरन्तर आपूर्तिले जेलेन्स्कीलाई आम जनताविरुद्ध अपराध गर्न थप शक्ति प्रदान गरिरहेको छ । प्याट्रियट मिसाइलको आपूर्ति नहुँदा पनि अमेरिका युक्रेन युद्धमा डुबेको छ। अमेरिकी सैन्य विशेषज्ञ त्यहाँ पुगे भाडामा अमेरिकाबाट युक्रेनमा पनि लडिरहेका छन् ।’ रुसले अमेरिकी रणनीतिले रुस–अमेरिका सम्बन्धलाई मात्र हानी नभई अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षालाई पनि खतरामा पारेको बताएको छ ।

दूतावासले आफ्नो विज्ञप्तिमा भनेको छ, ‘युक्रेन युद्धलाई लम्ब्याउने र तीव्र पार्ने जिम्मेवारी अमेरिकाको हो ।’

प्याट्रियट मिसाइल के हो ?

यो क्षेप्यास्त्रले युक्रेनलाई रुसविरुद्धको युद्धमा बलियो बनाउनेमा कुनै शंका छैन । प्याट्रियट मिसाइल एक सतहदेखि हावा मिसाइल हो । प्याट्रियट (फेज्ड एरे ट्र्याकिङ रडार टु इन्टरसेप्ट अन टार्गेट) विश्वको उत्कृष्ट मिसाइल रक्षा प्रणाली हो । यी मिसाइलहरू आवाजको पाँच गुणा गतिमा चल्छन् ।

केही सेकेन्डमै यो मिसाइलले सुपरसोनिक गति लिन्छ । सामान्य भाषामा भन्नुपर्दा, यसले शत्रुको मिसाइललाई बन्दुकबाट निस्केको गोली अर्को गोलीसँग ठोक्किएझैँ प्रहार गर्छ ।

अमेरिकाले अहिलेसम्म नेदरल्याण्ड, पोल्याण्ड, जर्मनी, जापान, इजरायल, साउदी अरेबिया, कुवेत, ताइवान, ग्रीस, स्पेन, युएई, कतार, रोमानिया र स्वीडेनलाई यो मिसाइल प्रणाली बेचिसकेको छ ।

प्याट्रियट मिसाइल पहिलो पटक सन् १९९१ को खाडी युद्धपछि चर्चामा आएको थियो । यो मिसाइलले खाडीको पहिलो युद्धमा सद्दाम हुसैनको स्कड मिसाइललाई पराजित गरेको थियो । तिनीहरू दोस्रो इराक युद्धमा पनि प्रयोग भएका छन् ।

सन् २०१४ मा इजरायलले सिरियाको सुखोई लडाकु विमानलाई यही मिसाइलले खसालेको थियो ।

यो क्षेप्यास्त्रले युक्रेनलाई कति शक्ति दिनेछ भन्ने प्रमाण हो । यसमार्फत अब युक्रेनले रुसको सुखोई जस्ता उच्च प्रविधियुक्त लडाकु विमानलाई पनि निशाना बनाउन सक्छ । अमेरिकाको यो कदमबाट एउटा कुरा स्पष्ट हुन्छ, यसले युद्धको दिशा अवश्य बदल्न सक्छ ।

प्रभाव के हुनसक्छ ?

युक्रेनले रुसविरुद्धको युद्धमा आफ्नो खतरा जमिनबाट नभई आकाशबाट हुने आक्रमणबाट भएको महसुस गरेको छ । रुसले पछिल्लो समय युक्रेनको पूर्वाधारमा हवाई आक्रमण गर्दै आएको छ ।

रसियाले युक्रेनका पावर स्टेशनहरूलाई निशाना बनाएपछि अमेरिकाले यो कदम चालेको बिज्ञहरु बताउछन् । हालैका महिनाहरूमा, युक्रेनले अन्य देशहरूबाट पनि धेरै उन्नत हतियारहरू प्राप्त गरेको छ ।

युक्रेनसँग NASAM र Iris-T प्रणालीहरू छन् । तर युक्रेनलाई थप हतियारहरू चाहिन्छ । यसलाई विशेष गरी वायु रक्षा प्रणाली चाहिन्छ । यसबाट, यसले आफ्ना शहरहरूको पावर स्टेशनहरूलाई रूसी आक्रमणहरूबाट जोगाउन सक्छ । एकै समयमा, युद्धको अग्रपंक्तिमा, यो रूसलाई भारी हुन सक्छ । यस समयमा, रूसले यी दुवै गर्न सक्षम छैन ।

युक्रेनले पहिले नै अमेरिकासँग प्याट्रियट मिसाइल मागेको छ । तर इरानले रुसलाई लामो दुरीको ब्यालेस्टिक मिसाइल दिने धम्कीले स्थिति बदलेको छ । तर युक्रेनले धेरै मिसाइलहरू प्राप्त गर्न सक्षम हुनेछैन । यो प्रणाली संसारभरमा मागमा छ र धेरै महँगो पनि छ । यसको हेरचाह र सञ्चालनमा धेरै प्रशिक्षण चाहिन्छ ।