भारतले चामल निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएपछि विश्वभर बढ्यो महँगी
काठमाडौं । भारतले चामल निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएपछि विश्वभर महँगी बढेको छ। महँगीलाई लिएर अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आइएमएफ) ले भारतसँग वार्ता गर्ने भएको छ । भारतले केही सीमित प्रकारका चामलमा लगाएको प्रतिबन्ध हटाउन वार्ता गर्ने आइएमएफको भनाइ छ।
भारत सरकारले यही जुलाई २० तारिखमा चाडपर्वको सिजनलाई मध्येनजर गर्दै बासमती चामल निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो। देशमा बढ्दो चामलको मूल्य रोक्न र घरेलु आपूर्ति बढाउन सरकारले यस्तो निर्णय गरेको थियो।
भारतको खाद्य मन्त्रालयले गैरबासमती उसिना चामल र बासमती चामल निर्यात नीतिमा कुनै परिवर्तन नहुने बताएको छ। भारतबाट निर्यात हुने कुल चामलमा गैरबासमती र सेतो चामलको हिस्सा करिब २५ प्रतिशत छ।
आइएमएफका प्रमुख अर्थशास्त्री पियरे ओलिभियर गौरिन्चसले भारतले अहिले चामल निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाउँदा विश्वभरि नै खाद्यान्नको मूल्यमा अस्थिरता पैदा हुन सक्ने बताएका छन्।
प्रतिबन्धको एक हप्तामै विश्वभर चामलको कमी हुन थालेको छ। अमेरिकामा बस्दै आएका कपितय भारतीय चामल किन्न लामो लाइनमा बस्नुपर्ने बाध्यतासमेत देखिएको छ।
भारतको विदेश व्यापार महानिर्देशनालयका महानिर्देशक सन्तोषकुमार सारंगीले केही सर्तसहित चामल निर्यातलाई अनुमति दिन सकिने बताएका छन्।
भारत ठूलो निर्यातक
भारत चामल निर्यातमा विश्वकै ठूलो निर्यातक हो। गत वर्ष सेप्टेम्बरमा सरकारले टुक्रा चामल (कनिका) निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो भने अन्य केही चामल निर्यातमा २० प्रतिशत भन्सार लगाएको थियो।
भारतले आर्थिक वर्ष २०१९–२० मा १.२५ करोड मेट्रिक टन, २०२०–२१ मा २.०२ करोड मेट्रिक टन, २०२१–०२२ मा २.२ करोड मेट्रिक टन र २०२२–०२३ मा २.२५ करोड मेट्रिक टन चामल निर्यात गरेको थियो। यस्तै चालू आवमा २.३ करोड मेट्रिक टन पुग्ने अनुमान सरकारले गरेको छ।