अमेरिकी मध्यावधि चुनाव- बाइडेन र ट्रम्प दुवैको अग्निपरीक्षा
काठमाडौँ । अमेरिकामा मध्यावधि निर्वाचन नोभेम्बर ८ मा हुदै छ । मंगलबार हुन लागेको मध्यावधि निर्वाचनले कंग्रेसमा कसको वर्चस्व कायम गर्ने भन्ने टुंगो लाग्नेछ । प्रतिनिधिसभाका सबै ४३५ सिटका लागि निर्वाचन हुँदैछ । योसँगै सिनेटका ३५ सिटमा पनि कडा प्रतिस्पर्धा हुनेछ ।
पेन्सिल्भेनियामा, सिनेटका लागि डेमोक्रेटिक उम्मेद्वार जोन फेटरम्यान र रिपब्लिकन उम्मेदवार मेहमेट ओजको कम अन्तर छ । पेन्सिल्भेनियाको यो महत्व देखेर तीनै जना दिग्गज (दुई पूर्व राष्ट्रपति र वर्तमान राष्ट्रपति) यहाँ चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन् । पेन्सिलभेनियामा विजयले ट्रम्पलाई ह्वाइट हाउसमा प्रवेश गर्न मद्दत गर्यो । त्यसबेला उनको चर्को भाषणलाई निलो कलर कार्यकर्ताहरूले निकै मन पराएका थिए ।
त्यस पछि, २०२० मा, यसको विपरित, भावना र उदार राजनीतिले जो बाइडेनलाई शहरी क्षेत्रमा एक किनारा दियो । बाइडेन आफ्नो गृह राज्यमा दुई प्रतिशतभन्दा कम मतको अन्तरले विजयी भएका थिए ।
फिलाडेल्फियामा शनिबार, बाइडेनले गभर्नर पदका लागि आफ्नो पार्टीका जोश शापिरोको पक्षमा प्रचार गरे । उनले प्रतिनिधिसभा र सिनेटमा डेमोक्र्याटिक पार्टीले बहुमत नआए गर्भपतन अधिकार र जनस्वास्थ्य सेवामा थप कटौती हुन सक्ने चेतावनी दिए ।
कांग्रेसको दुवै सदनमा अहिले डेमोक्र्याटिक पार्टीको बहुमत भए पनि सर्वेक्षणका अनुसार यहाँ पनि पराजय हुने सम्भावना छ । फिलाडेल्फियामा, बाइडेनले भने, डेमोक्र्याटिक पार्टीलाई भोट महिलाको स्वास्थ्य, बन्दुक नियन्त्रण र स्वास्थ्य सेवाको लागि भोट हुनेछ ।
आखिर नोभेम्बर ८ गते हुने निर्वाचनलाई किन यति धेरै महत्व दिइन्छ रु वास्तवमा यी चुनाव यस्ता छन्, जसको नतिजाले देशमा ठूलो प्रभाव पार्नेछ । अमेरिकी अर्थतन्त्र यतिबेला संकटबाट गुज्रिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा चुनावको नतिजा पनि बाइडेनलाई भारी हुनसक्छ ।
तथापि, यी कारणहरू हेर्न आवश्यक छ, जसले तिनीहरूलाई धेरै महत्त्वपूर्ण बनाइरहेको छ।
गर्भपातको अधिकार वा प्रतिबन्ध
कांग्रेसको स्वभाव परिवर्तन भयो भने अर्थात् चुनावी नतिजाले असर गरे अमेरिकीहरूको दैनिकी पनि प्रभावित हुनेछ । गर्भपतन यसको उत्कृष्ट उदाहरण हो । जुन महिनामा सर्वोच्च अदालतले गर्भपतनको अधिकारलाई दिएको संवैधानिक संरक्षण हटायो । कांग्रेसमा बहुमत हुने दलले यसका लागि नयाँ कानुन बनाउनेछ ।
डेमोक्र्याटिक पार्टीले गर्भपतनमा कानुनी पहुँच कायम राख्ने वाचा गरेको छ भने रिपब्लिकन पार्टीले गर्भपतनको १५ हप्तापछि कानुनी रूपमा गर्भपतनमा प्रतिबन्ध लगाउने वाचा गरेको छ ।
प्रदेशको कुरा गर्ने हो भने कतिपय महत्वपूर्ण प्रदेशमा गभर्नर र स्थानीय चुनावमा के हुन्छ, त्यसले ठूलो प्रभाव पार्छ । पेन्सिलभेनिया, विस्कॉन्सिन र मिशिगनका परिणामहरूले यसमा प्रभाव पार्न सक्छ, र गर्भपतन अझ कडा हुन सक्छ ।
प्रमुख एजेन्डा
यदि रिपब्लिकनले जित्यो भने, अध्यागमन, धार्मिक अधिकार र हिंसात्मक अपराध सम्बन्धी मुद्दाहरू थप ध्यानाकर्षण हुन सक्छन् । डेमोक्र्याटहरूका लागि वातावरण, स्वास्थ्य सेवा, मताधिकार र बन्दुक नियन्त्रण जस्ता मुद्दाहरू प्राथमिकतामा पर्नेछन् ।
हाउस अफ रिप्रिजेन्टेटिभ जित्ने आशामा रहेका रिपब्लिकनहरूले जनवरी ६ मा क्यापिटल हिलमा भएको आक्रमणको अनुसन्धान बन्द गर्ने र जो बाइडेनका छोरा हन्टरको चीनसँगको व्यापारिक सम्बन्धमा अनुसन्धान खोल्ने बताएका छन् ।
रिपब्लिकन पार्टीले बाइडेन प्रशासनको अध्यागमन नीति परिवर्तन गर्ने प्रयास पनि गर्न सक्छ । उनले अफगानिस्तानबाट अमेरिकी सेना फिर्ता गर्ने र कोरोना भाइरसका लागि पनि चीनलाई घेरेर बस्न सक्नेछन् ।
यदि रिपब्लिकनले जित्यो भने, पार्टीले बाइडेनले संघीय अदालत र प्रमुख सरकारी एजेन्सीहरूमा सेवा गर्न रोजेका व्यक्तिहरूको नियुक्तिलाई रोक्न सक्छ।
बाइडेनको भविष्य
मध्यावधि निर्वाचनलाई सामान्यतया राष्ट्रपतिको पहिलो दुई वर्षको कार्यतालिकामा जनमत सर्वेक्षणको रूपमा हेरिन्छ । यस मामिलामा सामान्यतया सत्तारुढ दलले निराशाको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । बिडेनको अनुमोदन रेटिङ विगत एक वर्षदेखि निकै कमजोर रहेको छ ।
डेमोक्र्याटिक पार्टीको तारा केही समयका लागि चम्किरहेको देखिए पनि बढ्दो मुद्रास्फीति र अर्थतन्त्रसँग सम्बन्धित अन्य चिन्ताले यसलाई समस्यामा पारेको छ । कांग्रेसलाई दुवै सदनमा आफ्नो वर्चस्व कायम राख्न गाह्रो भइरहेको छ ।
आफ्नो दुई वर्षको कार्यकालमा, बाइडेनले कांग्रेसमा संकीर्ण बहुमत भए पनि जलवायु परिवर्तन, बन्दुक नियन्त्रण र पूर्वाधारमा लगानी सम्बन्धी नयाँ कानूनहरू पारित गरेका छन् ।
दुवै सदनमा रिपब्लिकन पार्टीको बहुमत आएमा कांग्रेसमा डेमोक्र्याटिक पार्टीले पेश गरेको विधेयकमा अवरोध आउन सक्छ । यदि यसो भयो भने, यसलाई बाइडेनको निरन्तर राजनीतिक कमजोरीको रूपमा हेरिनेछ र त्यसपछि २०२४ को चुनावमा उनलाई अर्को डेमोक्र्याट नेता दिने माग हुन सक्छ ।
के ट्रम्प फेरि चुनाव लडदैछन् ?
पछिल्ला केही वर्षमा हारेका राष्ट्रपतिहरू चुपचाप राजनीतिबाट टाढिएका छन् । तर ट्रम्प २०२४ मा फेरि ह्वाइट हाउसमा प्रवेश गर्ने योजनामा छन् । यस्तो अवस्थामा उनको दलका उम्मेदवारले मध्यावधि निर्वाचनमा सफलता पाएमा उनीहरुको आशा पूरा हुन सक्छ । उनले छनोट गरेका एक दर्जन उम्मेदवारहरू अमेरिकाभर उच्च प्रोफाइल सिटमा लडिरहेका छन् ।
ट्रम्पले जर्जियाका पूर्व फुटबल खेलाडी हर्शेल वाकर, पेन्सिलभेनियामा मेहमेट ओज र ओहायोमा लोकप्रिय लेखक जेडी भान्सलाई उम्मेदवार बनाउन सफल भएका छन् । पुराना गणतन्त्रका नेताहरुको तुलनामा उनीहरुको ध्यान गएको छ । पुराना नेताहरूको विरोधका बाबजुद ट्रम्पले यी नयाँ उम्मेदवारहरूलाई समर्थन गरेका छन् ।
यदि उनीहरुले जितेमा ट्रम्प राजनीतिक रूपमा चलाख मानिनेछ । उनको कन्जरभेटिभ राजनीतिको राष्ट्रिय अपील बढ्नेछ । तर रिपब्लिकनले कांग्रेसमा बहुमत ल्याउन सकेन भने नयाँ उम्मेद्वारहरूको उनको चयन गलत हुनेछ ।
यदि नतिजा ट्रम्पको पक्षमा भएन भने पार्टीमा उनका प्रतिद्वन्द्वीहरूले मौका पाउनेछन् । फ्लोरिडाका गभर्नर रोन डिसान्टिस र टेक्सासका गभर्नरले नोभेम्बरमा फेरि मतदान गर्ने तयारी गरेका छन् । यदि रिपब्लिक पार्टीको प्रदर्शन खराब आयो भने, उनीहरुले आफूलाई २०२४ मा राष्ट्रपतिको उम्मेदवारको रूपमा प्रस्तुत गर्न सक्छन् ।
के ट्रम्प समर्थकहरूले पनि यो कदम चाल्न सक्छन्रु
सन् २०२२ को मध्यावधि चुनाव जनवरी ६ मा क्यापिटल हिलमा भएको आक्रमणपछिको पहिलो हो । त्यतिबेला ट्रम्पका समर्थकहरू जो बाइडेनको विजयको विरोध गर्दै यहाँ प्रवेश गरेका थिए । तर यस हिंसामाथि प्रश्न उठाउनुको सट्टा ट्रम्पले चुनावको नतिजामाथि प्रश्न उठाइरहेका छन् । उनले ट्रम्प पराजित भएको भन्दै रिपब्लिकन उम्मेदवारहरूलाई पनि खुलेर समर्थन गर्छन् ।
यी उम्मेद्वारहरू मध्ये धेरै, जस्तै एरिजोनाका मार्क फिन्चम्यान, नेभाडाका जिम मर्चेन्ट र पेन्सिलभेनियाका डा. मेस्टेरियो पनि उम्मेदवार छन् । यदि उनीहरुले जिते भने राज्यको निर्वाचन प्रणालीमा उनको नियन्त्रण हुनेछ । यस्तो अवस्थामा सन् २०२४ को राष्ट्रपतीय निर्वाचनमा उनले निकटतम प्रतिद्वन्द्वित सिटमा नतिजा सार्वजनिक गर्न अस्वीकार गर्न सक्छन् ।
चुनावमा भ्रष्टाचारको मुद्दा उठाएर मुद्दा चलाउन सक्छन् । यससँगै उनले भोटिङका नयाँ उपाय पनि सुझाव दिन सक्छन् । हुलाक र मतपत्र ड्रप बक्स द्वारा मतदान गर्ने विधि जस्तै । २०२० मा, ट्रम्पले केही नतिजा परिवर्तन गर्न दबाब दिएका थिए । तर रिपब्लिकन अधिकारीहरू धेरै राज्यहरूमा यो मागबाट पछि हटेको देखिएको थियो ।
दुई वर्ष पछि, रिपब्लिकन पार्टी र डेमोक्रेटिक पार्टी बीचको समान घनिष्ठ प्रतिस्पर्धाले त्यस्ता मागहरूको लागि अन्य परिणामहरू हुन सक्छ ।